National Geographic 6/2024

8
W centrum uwagi

18
Cywilizacja Majów
Na ruinach cywilizacji Majów przez wieki rosły lasy. Dopiero szerokie użycie technologii LIDAR uzmysłowiło nam, jak rozległe i ludne były majańskie ośrodki miejskie i gdzie szukać ich pozostałości.

38
Koralowy kalejdoskop
Fotografka przekształca swoje podwodne zdjęcia w obrazy, które oferują nowe spojrzenie na barwną wspaniałość rafowych ekosystemów.

46
Ratowanie historii
Na terenach, gdzie ludzie przemieszczają się z powodu wojen i konfliktów – takich jak Kurdystan, Somali­land czy Kosowo – biblioteki i archiwa są często tracone bądź celowo niszczone. Repozytoria kultury narodów niemających swoich państw powstają więc dzięki pasjonatom i zapaleńcom.

74
Powrót znad krawędzi
Suhak stepowy, środkowoazjatycka „antylopa z trąbą”, był bliski wyginięcia. Międzynarodowe wysiłki na rzecz jego ochrony, przede wszystkim walka z kłusownictwem, przyniosły spektakularny efekt i dziś populacja suhaka liczy miliony sztuk.

76
Skarga sprzed tysięcy lat
Kiepska obsługa klienta i handlowe oszustwa nie są plagą jedynie naszych czasów. Tabliczki zapisane pismem klinowym dowodzą, że znane były już w starożytnej Mezopotamii.

80
Zmiany zależne od stopni
Homary, małże, wieloryby, podmorskie lasy glonów i kryjące się w ich rozliczne stworzenia. Północnoamerykańska zatoka Maine jest siedliskiem niezwykle bogatej morskiej fauny i flory, a przy tym najszybciej ocieplającym się akwenem, co radykalnie przemeblowuje jej ekosystem.

104
Witaminy
Zjadamy je codziennie w posiłkach, przekąskach i suplementach.
Poznawanie całego ich zestawu trochę trwało i następowało w zaskakujących okolicznościach.

108
Tunele lawowe
Niedawna erupcja lawy na La Palmie, jednej z Wysp Kanaryjskich, pozwala badać życie w miejscach dopiero przez nie kolonizowanych, bo nowych i skrajnie niegościnnych. Czy analogiczne procesy mogą zachodzić na innych planetach?

Na okładce: Mozaikowa maska Majów wykonana z jadeitu.
Zdjęcie Rubén Salgado Escudero