Focus Historia 5/2020

Czym są fake newsy? Według definicji z internetowego słownika języka polskiego PWN to „nieprawdziwe, fałszywe wiadomości, najczęściej rozpowszechniane przez tabloidy w celu wywołania sensacji bądź zniesławienia kogoś (najczęściej polityka)”. Skoro zaś mowa o tabloidach, wielkonakadowej prasie brukowej, to można byłoby pomyśleć, że fake newsy są wynalazkiem rodem z końca XIX stulecia,
gdy media drukowane zaczęły osiągać imponujące nakłady. Nic podobnego. Już przed rewolucją francuską koszmarne plotki rozprowadzane pocztą pantoflową, w broszurach i na ulotkach doprowadziły do tego, że Francuzi znienawidzili królową Marię Antoninę, jej męża Ludwika XVI i całą monarchię. A potem bez żalu oglądali, jak koronowane głowy spadają pod gilotyną. 

Mało tego. Czyż antypolskich pamfletów nie rozpowszechniali już Krzyżacy w czasach, gdy nie było jeszcze maszyn drukarskich? Ba, pierwsze udokumentowane fake newsy można znaleźć już ponad trzy tysiące lat temu, w czasach starożytnego Egiptu. Faraon Ramzes II był w nich tak sprawny, że zwiódł historyków nie na stulecia, a na całe millenia! 

Dzisiaj fake newsy kojarzą się przede wszystkim z Putinem – jako element jego „wojny hybrydowej” z Zachodem – i z Trumpem, stale bombardującym swych wyborców z Twittera. Jednak wygląda na to, że stale goszczą nie tylko w polityce wielkich mocarstw, lecz i w polskiej. Przeczytajmy więc skąd i jak się biorą. Bo warto się na nie zaszczepić jak na wirusa.